محیط کار مناسب
پارامترهای ایمنی و بهداشت شغلی در راستای محیط کار مناسب و ایمن :
با آغاز انقلاب صنعتی وانتقال تولید از كارگاههای كوچك به كارخانههای تولید انبوه، موضوع حفاظت از سلامت نیروی كار از حالت فردی خارج شد و حالت عمومیتری به خود گرفت هزینههای محیطهای ناایمن بسیار زیادمی باشد. افزون بر مسایل مالی، دلایل مهم دیگری نیز برای توجه به ایمنی وجود دارد. هزینههـای درد و آلام، خستگـی، فرسودگـی و نگرانـیهای نیروی كار را به راحتـی نمیتوان در قالب ارقام مالی بیان كرد. آنچه میتواند در کاهش حوادث نقش داشته باشد رعایت اصول ایمنی است. البته این اصول باید تحت شرایط و طبق ضوابط خاص اجرا گردند.
ایمنی (Safety):
در استاندارد 8402 ISO واژه ایمنی به صورت زیر تعریف شده است:
«حالتی است كه در آن احتمال خطر آسیب به اشخاص یا خسارت مادی، به میزان قابل ملاحظهای محدود شده باشد».
همچنین تعریف دیگری در استاندارد ISO/IEC ارایه شده است: «ایمنی،عدم وجود مخاطره غیرقابل قبول است».
ایمنی وبهداشت شغلی (Occupational Health and Safety):
شرایط وعواملی كه سلامت كاركنان، كارگران موقت، پرسنل پیمانكاران، میهمانان و هر شخص حاضر در محیط كار را تحت تاثیر قرار میدهد.
سیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی (OH&S Management System):
بخشی از كل سیستم مدیریت است كه اداره مخاطرات در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی را در برمیگیرد و شامل فعالیتهای طرحریزی، وظایف و مسئولیتها، مقررات، روشهای اجرایی و فرآیندهای مرتبط با ایمنی و بهداشت شغلی است.
ساختار سیستمهای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
ساختار سیستمهای مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی، همانند ساختار سایر سیستمهای مدیریت (نظیر سیستم مدیریت كیفیت وسیستم مدیریت زیست محیطی) بر پنج اصل كلی استوار است:
اصل یك: تعهد وخط مشی
اصل دو: طرحریزی
اصل سوم: اجرا وعملیات
اصل چهار: كنترل و اقدام اصلاحی
اصل پنج: بازنگری وبهبود.
همانگونه كه به راحتی قابل استنتاج است این اصول بر پایه اصول بهبود كیفیت چرخه دمینگ كه به چرخه PDCA معروف است، طراحی شده است. اگر اصل یك را به عنوان هدفگذاری كلی و ایجاد تعهددر مدیریت و كاركنان سازمان قلمدادكنیم چهار اصل بعدی دقیقا مطابق چهار مرحله چرخه دمینگ یعنی برنامهریزی (PLAN)، اجرا (DO) ، كنترل ( (CHECK واقدام (ACTION) است.
هدف سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
هدف سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی حصول اطمینان از این است كه سازمان چگونگی تاثیر فعالیتهای خود در زمینه بهداشت و ایمنی را بشناسد و اندازهگیریهایی به منظور كنترل و بهبود آن تدوین كند.
این اندازهگیریها از طریق فرآیندی مناسب كه شامل موارد زیر است انجام میشود:
- پایش وبازنگری عملكردها
- اصلاح عدم تطابقهای مشاهده شده در ممیزیهایی كه به صورت دورهای به مدیریت عالی سازمان گزارش میشوند.
استانداردها
به دلیل نیازمندی شدیدی كه به سیستمهای مدیریت ایمنی احساس میشد، استانداردهای زیادی در این زمینه تدوین شده است.
- استانداردهای مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی كاركنان:
هدف این استانداردها به حداقل رساندن خطراتی است كه افراد حاضر در محیط كار را تهدید میكنند. معروفترین این استانداردها عبارتند از:
• BS 8800
• OHSAS18001
• OH & S استرالیا و نیوزیلند
استانداردOHSAS 18001 :
این استاندارد نیازمندیهای سیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی (OH&S) را ارایه میكند تا یك سازمان بتواند مخاطرات مربوط به ایمنی وبهداشت را كنترل كند و عملكرد خود را بهبود دهد. متن استاندارد بیانگر معیارهای عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی نیست و ویژگیهای دقیق طراحی سیستم مدیریت را بیان نمی كند. استاندارد در مورد هر سازمانی كه مایل به اعمال موارد زیر باشد كاربرد دارد:
الف) به كارگیری سیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی به منظور حذف یا به حداقل رساندن احتمال خطر برای كاركنان وسایر طرفهای ذینفع كه درمعرض خطرات ایمنی و بهداشت شغلی ناشی از فعالیتهای سازمان قرار دارند.
ب) به كارگیری سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی واجرا ونگهداری و بهبود مستمر آن.
ج) حصول اطمینان از انطباق با خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی سازمان.
د) اثبات انطباق برای دیگران.
ه) گواهی/ ثبت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود توسط سازمان برونی.
و) تعیین و اعلام میزان انطباق سازمان با استاندارد OHSAS.
تمامی الزامات مندرج در استاندارد به منظور استفاده در هر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در نظر گرفته شدهاند. گستره اعمال آن به عواملی نظیر خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی سازمان، ماهیت فعالیتها و خطرات آن و میزان پیچیدگی فعالیتها بستگی دارد.
استاندارد OHSAS ترجیحا به ایمنی و بهداشت شغلی توجه دارد تا به ایمنی محصولات و خدمات.
بهبود در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی مجتمع ذوب آهن درفک شمال موجب بهبود در عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی شده است. پیادهسازی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی موجب افزایش ارزش افزوده برای فعالیتهای این مجتمع و محیط کار مناسب گردیده است.
پیامد سیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی، ایجاد فرآیندی منسجم برای دستیابی به بهبود مستمر است كه میزان و دامنه این فرآیند، با توجه به جنبههای اقتصادی و سایر شرایط، توسط سازمان تعیینشده است.
باید توجه كرد كه سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ابزاری است كه سازمان با استفاده از آن میتواند به سطحی از عملكرد ایمنی شغلی دست یابد كه خود تعیین میكند. بنابراین ایجاد و استقرار یك سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به تنهایی و لزوما موجب كاهش فوری رخدادهای مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی نمیشود.
در مجتمع ذوب آهن درفک شمال،ادغام سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی با كل سیستم مدیریت، توانسته،اجرای مؤثر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی را تسهیل نموده و همچنین به روشن شدن وظایف و پرهیز از دوباره كاریها كمك كند.
